Neo đất là hệ thống gia cố tạo ứng suất trước trong nền đất đá, nhằm ổn định và chống lại chuyển vị của kết cấu chắn giữ đất. Thiết kế neo đất dựa trên nguyên lý tạo hai điểm liên kết: điểm đầu gắn với kết cấu chắn giữ và điểm cuối neo chặt trong đất đá. Thanh neo thường được đặt ở góc nghiêng tối ưu và cố định bằng vữa xi măng để đảm bảo độ bám dính cao, tăng khả năng chịu tải và truyền lực hiệu quả. Cơ chế hoạt động của hệ neo là phân phối tải trọng từ kết cấu vào nền đất xung quanh, giúp giảm thiểu biến dạng, ngăn chặn sụt lún hoặc trượt đất.Neo đất được áp dụng trong cả giải pháp tạm thời và cố định cho các công trình có hố đào sâu hoặc các mái taluy dốc, nơi cần chống trượt và sụt lún đất.
Phương pháp neo đất có các ưu điểm kỹ thuật đáng chú ý. Đầu tiên, hệ thống này gia tăng đáng kể độ ổn định kết cấu và có tính linh hoạt cao, cho phép thi công trên nhiều loại địa chất phức tạp. Bên cạnh đó, phương pháp này tạo mặt bằng thi công rộng rãi cho phép bố trí nhiều tiện ích công trường một cách linh hoạt. Neo đất cũng cho phép thi công nhanh chóng, có thể tiến hành đồng thời với quá trình đào đất, giúp đẩy nhanh tiến độ dự án. Trong một số trường hợp, hệ thống neo có thể tiết kiệm chi phí so với hệ văng chống truyền thống.
Tuy nhiên, hệ neo đất cũng tồn tại các hạn chế. Chi phí thi công cao do yêu cầu thiết bị và công nghệ chuyên dụng, và hệ thống cần được bảo trì thường xuyên vì thanh neo dễ bị ăn mòn, đặc biệt khi làm việc trong môi trường đất có tính ăn mòn cao. Hơn nữa, hiệu quả của hệ neo có thể giảm khi áp dụng trong nền đất yếu, kém kết dính. Việc thi công neo cũng yêu cầu chiếm dụng một phần đất ngoài ranh giới dự án, và quy trình thi công, thiết kế phức tạp đòi hỏi nhà thầu có kinh nghiệm chuyên môn để đảm bảo chất lượng và hiệu quả tối ưu.Ứng dụng của hệ thống neo đất rất đa dạng trong các công trình xây dựng và hạ tầng, bao gồm:
Quy trình thi công neo đất được thể hiện chi tiết trong Hình 1.
Hình 1. Quy trình thi công neo đất
[1] Nguyễn Bá Kế (2010). Thiết Kế Và Thi Công Hố Móng Sâu, Nhà xuất bản Xây dựng
[2] TCVN 8870 (2011). Thi công và nghiệm thu neo trong đất dùng trong công trình giao thông vận tải, Tiêu chuẩn Việt Nam.
[3] Xanthakos, P. P. (1991). Ground Anchors and Anchored Structures. A Wiley-Interscience Publication.